खाद्य–तेल निकासीमा संकट
भारत सरकार नेपालबाट हुने भटमास–तेलको आयात रोक्न वा त्यसमा परिमाणात्मक बन्देज लगाउन भारतीय खाद्य–तेल उत्पादकको दबाबमा छ
चालू आर्थिक वर्ष ०७७/७८ को प्रथम नौ महिनाको वस्तु निर्यातमा ३० प्रतिशत हिस्सा रहेको भटमासको तेल निकासी हटाउने हो भने निर्यात वृद्धि २० प्रतिशत नभएर ७ प्रतिशत ऋणात्मक हुन्छ । त्यसैगरी, पाम–तेललाई हटाउँदा ०७६/७७ मा निर्यात वृद्धिदर ०.६ प्रतिशत नभई ८.५ प्रतिशत ऋणात्मक थियो भने ०७५/७६ मा निर्यात वृद्धिदर १९.४ प्रतिशत नभई ६.६ प्रतिशत मात्र थियो । भारत सरकारको दृष्टि यी वस्तुमा परेको छ । भारत सरकार नेपालबाट हुने भटमासको तेलको आयात रोक्न वा त्यसमा परिमाणात्मक बन्देज लगाउन भारतीय खाद्य–तेल उत्पादकको दबाबमा छ । भारत सरकारले पाम–तेललाई गत वर्ष (सन् २०२०) जनवरीमा ‘रेस्ट्रिक्टेड’ वस्तुमा सूचीकृत गरेपछि एक वर्षयता पाम–तेलको निकासी ठप्प छ । पाम–तेलको स्थानमा भटमासको तेलको तीव्र निर्यात वृद्धि भएपछि गत मार्च महिनामा भारत सरकारले नेपाल सरकारलाई भटमासको तेल–उत्पत्तिको प्रमाणपत्र (जुन भन्सार महसुलविना भारत प्रवेश गर्न चाहिन्छ) वास्तविक उत्पत्तिको आधारमा जारी नभएको आशंकामा छानबिन आग्रह गरेको थियो ।